Ewa Domańska
Wydział Historii UAM
Opracowany przez Komisję THHiMH podręcznik “Wprowadzenie do metodologii historii” (PWN) – już jest!
Komisja THHiMH oraz Sekcja Młodych w marcu 2021 roku podjęły prace nad przygotowaniem podręcznika z metodologii historii dla studentów I i II stopnia na kierunku historia. Książka ukaże się nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN. Promocja odbędzie się w czasie ogólnopolskiej konferencji “Metodologia historii: Współczesne wyzwania i możliwości”, w piątek, 9 grudnia 2022 roku o godz. 17:oo, Sala Turkusowa, Oddział PAN w Poznaniu, Pałac Działyńskich, Stary Rynek 78/79. Po promocji (godz. 18:00-19:00), planowana jest ogólnośrodowiskowa dyskusja “O problemach uprawiania i uczenia metodologii historii w Polsce”.
WPROWADZENIE DO METODOLOGII HISTORII
Podręcznik dla studentów
(opracowanie: Komisja Teorii i Historii Historiografii oraz Metodologii Historii, KNH PAN)
Zamysł projektu
Podręcznik składa się z 33 rozdziałów. Punkt odniesienia dla tematów poszczególnych rozdziałów stanowią zagadnienia sformułowane w Rekomendacjach Komisji dla przedmiotów z metodologii historii wykładanych na studiach I i II stopnia kierunku historia. Autorami rozdziałów są członkowie Komisji (a także Sekcji Młodych badaczy), którzy specjalizują się i mają dorobek publikacyjny w niżej wymienionych zagadnieniach oraz zaproszeni do współpracy goście. Zadaniem podręcznika jest przystępne zaprezentowanie wybranych zagadnień związanych z metodologicznymi aspektami wiedzy historycznej. Ma on przede wszystkim wskazywać na ważną rolę refleksji metodologicznej w rozumieniu historii jako dziedziny wiedzy, jej społecznych funkcji oraz na jej nieodzowną pomoc w badaniach historycznych i pisaniu logicznie skonstruowanych i krytycznych tekstów akademickich. Podręcznik ma zatem umocnić pozycję przedmiotów teoretycznych w programie studiów na kierunku historia i zachęcać studentów do pogłębiania wiedzy z zakresu metodologii (i teorii) historii.
Misja podręcznika
Prace nad podręcznikiem z metodologii historii (a w dalszej kolejności nad antologią tekstów z metodologii historii) wpisane zostały w podstawowe cele działań Komisji. Ze względu na postęp wiedzy w naukach historycznych, a także zmiany zachodzące w kształceniu studentów, co uwidoczniają „Efekty kształcenia na kierunku historia”, książka, która mogłaby służyć jako podręcznik do zajęć z metodologii historii (i innych pokrewnych przedmiotów) na studiach I i II stopnia jest koniecznością. Zależy od niej promocja wiedzy z zakresu bloku przedmiotów teoretycznych, a przede wszystkim jakość kształcenia w zakresie tej problematyki, co Komisja uważa za „nieodzowny warunek prowadzenia wysokiej jakości badań naukowych w obszarze historii” (Rekomendacje, Preambuła). Książki obecnie wykorzystywane w sylabusach kursów z metodologii historii oferują fragmentaryczne (prócz klasycznych syntez Jerzego Toplskiego Metodologia historii, 1973; Teoria wiedzy historycznej, 1983 oraz Jak się pisze i rozumie historię, 1996) i często zdezaktualizowane przedstawienie problemów metodologicznych.
Metodologia empiryczna jako podstawa Wprowadzenia do metodologii historii
W publikacji tej przyjmujemy perspektywę metodologii empirycznej, silnie akcentując związek rozważań stricte metodologicznych z praktyką badawczą historyka, pisarstwem historycznym oraz innymi sposobami reprezentacji przeszłości. Jerzy Topolski (1928–1998) – twórca rozpoznawalnej w świecie polskiej szkoły metodologii historii, do dziedzictwa której jako autorzy Wprowadzenia nawiązujemy, przywiązywał szczególną wagę do związków teorii historii z praktyką badawczą historyków. Przedmiotem badania metodologii historii miała być w jego ujęciu społeczna praktyka historiograficzna, tj. faktyczne zachowania poznawcze i badawcze historyków. W jednym z wywiadów Topolski wspomina opublikowane z Andrzejem Malewskim (1929–1963) Studia z metodologii historii (1960), które – skupiając się na analizach praktyki badawczej historyków – stały się impulsem dla narodzin empirycznej metodologii historii. I w tym właśnie, jak mówił Topolski, mieściła się jej specyfika w odróżnieniu od uprawianej dotąd głównie przez filozofów analitycznej filozofii historii. (Ewa Domańska i Jan Pomorski, ze Wstępu)
Danuta Konieczka-Śliwińska, Piotr Kowalewski Jahromi, Aleksnadra Kuligowska, Maciej Janowski, Ewa Domańska, Promocja, Poznań, 9,12.2022, fot. Angelika Sarna
KUP KSIĄŻKĘ – księgarnia internetowa Wydawnictwa Naukowego PWN / EBUB i MOBI – tutaj
MÓWIĄ/PISZĄ O NAS
Podcast – 2historyków1mikrofon – rozmawiają Krzysztof Ruchniewicz i Przemysław Wiszewski: 123. O metodzie… Wprowadzenie (6.12.2022) 52:00 (tutaj) oraz 124. O metodzie… krytycznie (12.12.2022) – 49:00 (tutaj) oraz 125. Pod rękę z podręcznikiem (19.12.2022) – 00:00-04:00 (tutaj).
Przemysław Piwowarczyk, Metodologia historii, czyli wołanie na puszczy („Wprowadzenie do metodologii historii”). artPapier, 15.02.2023.
Robert Suski, Wprowadzenie do metodologii historii. portal Mądre książki, 9.02.2023
Krzyztof Brzechczyn, O roli wiedzy historycznej w życiu publicznym i miejscu w niej metodologii. Portal Solidaryzm, 25.12.2022
Plik do pobrania - Domanska_Pomorski_Wstep_w_Wprowadzenie_do_metodologii_historii_red._E.Domanska_J.Pomorski_PWN_2022.pdf